Talk:Polotsk Voivodeship

Gloger, Geografia historyczna

Zygmunt Gloger, Geografia historyczna ziem dawnej Polski. W tekście 63 autentycznych rycin, Kraków 1903

Województwo Połockie.

Połock, po łacinie Polocia, Polocium, przy ujściu rzeki Połoty, na prawym brzegu Dźwiny zachodniej położony, do najstarszych należy grodów Rusi. W wieku XII na udzielnem księstwie Połockiem panowali potomkowie Wszesława Braczysławicza z domu Włodzimierza I, księcia kijowskiego, ale już około roku 1225 Mendog, książę litewski, stał się panem Połocka. W roku 1357 rządził księstwem Połockiem Andrzej, syn Olgierda. Witołd wcielił hołdownicze księstwo do Litwy i rządził niem przez „starostę”, czyli swego namiestnika. Około roku 1500 starostowie zasiedli w senacie pod tytułem wojewodów połockich i wtenczas księstwo otrzymało nazwę województwa Połockiego. Województwo to przecinała rzeka Dźwina na dwie prawie równe części. Na północy graniczyło z dawną rzecząpospolitą Pskowską, do posiadłości carstwa Moskiewskiego już należącą, całą wschodnią ścianę na północ i na południe od rzeki Dźwiny stanowiło województwo Witebskie, a południową województwo Mińskie, zachodnią zaś na północ od Dźwiny województwo Inflanckie, a na południe Wileńskie.

Senatorów krzesłowych miało województwo dwóch, t. j. wojewodę i kasztelana połockich. Po ostatecznej unii roku 1569 wojewodom połockim miejsce w senacie obu narodów po wojewodach Lubelskich wyznaczono. Ziemianie połoccy mieli nadto ten sam przywilej, co i żmudzcy, którego nawet Korona nie posiadała, że wybierali sami kandydatów na swego wojewodę, z których król jednego na tę godność potwierdzał. Wojewoda ten był zarazem starostą grodowym połockim. Województwo, nie będąc ani bardzo rozległem ani ludnem, a posiadając stolicę w pośrodku swej przestrzeni, nie zostało podzielonem na powiaty, miało więc sąd ziemski i grodzki tylko w Połocku, gdzie też sejmikowało, obierając dwóch posłów na sejm i dwóch deputatów na trybunał litewski, t. j. jednego na kadencyę wileńską, drugiego na ruską. Od roku 1773, po odpadnięciu przy pierwszym podziale północnej połowy województwa do Rosyi, część południowa, pozostawiona Polsce, sejmikowała w Usaczu, jako środkowym swoim punkcie. Herbem województwa była Pogoń litewska w białem polu, „albo, jak inni chcą, na czerwonej chorągwi”, dodaje Niesiecki. Mundur połocki był ten sam, co i smoleński, t. j. kontusz karmazynowy, żupan i wyłogi granatowe.

Stefan Batory, odebrawszy roku 1579 Połock z rąk Iwana Groźnego, założył tu w roku następnym słynne kolegium Jezuitów, którego pierwszym rektorem był wielki kaznodzieja narodowy, Piotr Skarga. Za Zygmunta III arcybiskupstwo połockie obrządku greckiego, po unii z kościołem rzymskim w Brześciu-litewskiem roku 1596 dopełnionej, zamieniło się na grecko-unickie. Połock ze wspaniałymi kościołami i klasztorami, na wyniosłym brzegu Dźwiny położony, przedstawiał się z lewego jej brzegu, jak prawdziwe jakie miasto stołeczne, a istotnie za czasów polskich był głównem miastem handlowem nad Dźwiną w północnej Polsce.

---

Name

Polatsk Voivod(e)ship gives no hits on Google Print ([1], [2]). Polock Voivodeship gives several ([3], [4]). Therefore this article should be using a name actually used in English works.-- _{Piotr Konieczny aka Prokonsul Piotrus | talk}  19:10, 26 September 2007 (UTC)

The term "Voivod(e)ship" obscures the results, IMO, providing only a small number of books, chiefly by Polish authors in the Połock case. See the search I provided in the closing statement of the RM at Talk:Nowogródek Voivodeship (1507-1795). Duja► 08:19, 23 October 2007 (UTC)

A Commons file used on this page or its Wikidata item has been nominated for deletion

The following Wikimedia Commons file used on this page or its Wikidata item has been nominated for deletion:

• Flag of Polotsk Voivodeship (1504-1793)-1.svg

Participate in the deletion discussion at the nomination page. —Community Tech bot (talk) 19:52, 4 February 2022 (UTC)

A Commons file used on this page or its Wikidata item has been nominated for deletion

The following Wikimedia Commons file used on this page or its Wikidata item has been nominated for deletion:

• Banner of Polotsk Voivodeship (1609-1618)-1.svg

Participate in the deletion discussion at the nomination page. —Community Tech bot (talk) 14:55, 24 July 2022 (UTC)